Gamma knife tedavisi: Arteryovenöz Malformasyonlar (AVM)
Beyin damar yumakları ile ilgili bilgi için tıklayınız.
Beyinde atardamar ile toplardamar arasında bir damar yumağı aracılığıyla olmaması geren bir bağlantı olarak açıklayabileceğimiz arteryovenöz malformasyon beyinde en sık görülen anormal damar yumağı hastalığıdır. Baş ağrısı, sara nöbetleri yapabilir. En önemli risk ise beyin kanaması yapma ihtimalidir. AVM’lerde yıllık kanama riski %2-4 olarak kabul edilir. Tanı konulduğunda mutlaka tedavi edilmeleri gerekir.
Gamma knife tedavisi bulunmadan önce AVM eğer ameliyata uygun bir bölgede, beyin yüzeyine yakın bir yerde ise ameliyat edilir ya da anjiografi sırasında içine tıkayıcı maddeler sıkıp kapatılmaya çalışılırdı. Beyinin kritik noktalarında veya derininde yerleşmiş bazı vakalar ise tedavi edilemez olarak kabul edilir ve sadece takip altında tutulurdu.
Gamma knife tedavisinin kullanılmaya başlanmasıyla AVM hastalığının tedavi protokolü tümden değişime uğradı. Çünkü bu tedaviye uygun vakalarda tedaviden 2-3 yıl sonra AVM’nin tamamen kaybolabildiği görüldü. Üstelik Gamma knife tedavisinde AVM’nin beynin derininde yerleşmiş olması tedaviyi zor hale getirmez, hatta gamma ışınlarını odaklamak beyinin derininde daha kolaydır.
Boyutu yaklaşık 3 cm’den küçük olan AVM’lerde Gamma knife tedavisi uygulanabilir. 2 cm den küçük AVM’lerde 3 yılın sonunda tamamen kaybolma oranı %80-90 iken, 2 ila 3 cm arasında olanlarda bu oran %60’dır. Hastanın yaşı küçüldükçe tedavi başarı oranı da artmaktadır.
Ani beyin kanması ile tespit edilen AVM’lerde durum acildir. Bunlarda tedavi eğer mümkünse ameliyattır. Amaç hem kanamayı boşaltmak hem de damar yumağını tamamen çıkarmaktır. Bu hastalarda Gamma knife düşünülmez. Çünkü Gamma knife uygulandıktan sonra AVM’nin kapanması için 2-3 yıllık bir süreye ihtiyaç vardır.
Merkezimizde Gamma knife tedavisine karar verilen AVM hastaları tedaviden 1 gün önce hastaneye yatırılırlar ve tedavi öncesi hazırlıkları ve kan tahlilleri yapılır. Tedavi günü hastanın başına tedavi çerçevesi takıldıktan sonra hastaya hem beyin MR hem de beyin anjiografisi yapılır. Tedaviden sonra hasta 1 gece gözlem altında tutulduktan sonra taburcu edilir. Hasta 6 ayda bir beyin MR ve yılda bir beyin anjiografisi ile takip edilir.
Vaka Örneği:
33 yaşında bayan hastada gebelik döneminde şiddetli baş ağrısı olması üzerine yapılan incelemelerde beynin sağ ön kısmında damar yumağı (AVM) tespit edilmiş. Doğun sonrası Gamma knife tedavisi uygulandı. 1 yıl sonra AVM’nin küçüldüğü, 2 yıl sonra ise AVM’nin tamamen kaybolduğu izlendi. Hasta problemsiz bir şekilde takiplerine devam ediyor.
